ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Συγγραφέας: Χριστίνα Σαμαράκη

Τα παιδιά δεν περιμένουν τον Αύγουστο για να ξεκινήσουν τις καλοκαιρινές διακοπές, αφού γι αυτά οι διακοπές ξεκινούν νωρίς, με το κλείσιμο των σχολείων. Ωστόσο, επειδή οι γονείς τους εργάζονται το μεγαλύτερο διάστημα του καλοκαιριού, έχουν προβλέψει πώς εκείνα θα απασχολούνται όσο η οικογένεια παραμένει εντός των τειχών. Έτσι, τα παιδιά πηγαίνουν κατασκήνωση, επισκέπτονται τους παππούδες στο χωριό ή μένουν στην πόλη και ασχολούνται με άλλες δραστηριότητες. Πολλά παιδιά περνούν αρκετό χρόνο στο σπίτι βλέποντας τηλεόραση, ενώ κάποια άλλα αξιοποιούν το χρόνο τους κάνοντας μαθήματα ξένων γλωσσών ή φροντιστήρια.

Ελεύθερα ή όχι τα παιδιά στις διακοπές;

Όπως κι αν έχουν επιλέξει οι γονείς ή και τα ίδια τα παιδιά να περάσουν την περίοδο αυτή, τα πράγματα αλλάζουν όταν έρχεται η ώρα για τις οικογενειακές καλοκαιρινές διακοπές. Τότε πρέπει να συνδυαστούν οι ανάγκες και οι επιθυμίες των ενήλικων, όσο και των ανήλικων μελών της οικογένειας. Σαφώς και η γνώμη των γονέων για τις καλοκαιρινές διακοπές χρειάζεται να υπερισχύσει, καθώς εκείνοι παίρνουν τις αποφάσεις για την οικογένεια και είναι οι πιο ώριμοι, ώστε να επιλέξουν το καλύτερο για όλους. Επιπλέον, καθώς έχουν ανάγκη κι εκείνοι από ξεκούραση, είναι απαραίτητο να επιλέξουν εκείνες τις καλοκαιρινές διακοπές που να τους παρέχουν ακριβώς αυτό, χωρίς, ωστόσο, να είναι εις βάρος των παιδιών τους. Ανεξάρτητα όμως από το μέρος ή τον τρόπο διακοπών που θα διαλέξουν, το δίλημμα που προβληματίζει πολλούς γονείς είναι πόσο ελεύθερα να αφήσουν τα παιδιά τους στις καλοκαιρινές διακοπές.

Διακοπές χωρίς πρόγραμμα

Είναι απαραίτητο για την ψυχική ισορροπία των παιδιών να αποφεύγονται οι καλοκαιρινές διακοπές με φορτωμένα προγράμματα και υποχρεώσεις αυστηρά οριοθετημένες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κι αυτό γιατί τέτοιου είδους υποχρεώσεις είναι αντίθετες με το αληθινό νόημα των καλοκαιρινών διακοπών αφού καταλήγουν στο να δημιουργούν αφόρητη ψυχοσωματική κούραση στα παιδιά. Ωστόσο, είναι απαραίτητο οι γονείς να χαράξουν ένα πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούν τα παιδιά, κυρίως σε σχέση με τις βασικές τους ανάγκες όπως είναι το φαγητό και ο ύπνος. Το πόσο καθορισμένο θα είναι το πλαίσιο αυτό εξαρτάται από την ηλικία των παιδιών, τα ατομικά τους χαρακτηριστικά και τον τόπο που βρίσκεται η οικογένεια για καλοκαιρινές διακοπές.

Διακοπές με βρέφη και νήπια

Τα βρέφη και τα νήπια έχουν ανάγκη από ένα σχετικά αυστηρό πρόγραμμα σχετικά με το φαγητό και τον ύπνο τους. Παρότι δεν χρειάζεται οι γονείς να αγχώνονται γι' αυτό, είναι απαραίτητο να τηρήσουν μια ρουτίνα για να διατηρήσουν την ηρεμία τους. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι τα βρέφη και τα νήπια γίνονται γκρινιάρικα όταν είναι κουρασμένα, έχει περάσει η ώρα του ύπνου τους ή δεν έχουν φάει. Μοιραία, βέβαια, κάποιες μικροαλλαγές ή παραχωρήσεις μπορούν να γίνουν ανάλογα με τις δραστηριότητες της ημέρας, αφού στις καλοκαιρινές διακοπές οι ρυθμοί της οικογένειας αλλάζουν. Τα μικρά παιδιά επίσης, χρειάζονται συνεχή απασχόληση με κάτι, κυρίως όταν βρίσκονται σε υπερένταση, επομένως καλό είναι να έχουν μαζί τους τα αγαπημένα τους παιχνίδια ή βιβλιαράκια. Πάντως, το παιχνίδι στην παραλία, με κουβαδάκια και φτυαράκια είναι αρκετό για να παραμείνουν απασχολημένα, όπως και το κολύμπι στη θάλασσα.

Διακοπές με παιδιά σχολικής ηλικίας

Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά και φτάνουν στη σχολική ηλικία τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουν για παιχνίδι και περιπέτεια στις καλοκαιρινές διακοπές, καθώς όλο το χρόνο είναι ιδιαίτερα πιεσμένα. Όμως επειδή οι απαιτήσεις της σχολικής χρονιάς και το υπερφορτωμένο πρόγραμμα βρίσκουν τα παιδιά εξαντλημένα το καλοκαίρι, μια εξίσου «φορτωμένη» καθημερινότητα ή ένα πολύ αυστηρό πρόγραμμα στον ύπνο και το φαγητό περισσότερο θα τα αγχώσουν παρά θα τα αποσυμπιέσουν. Επίσης, σ' αυτές τις ηλικίες τα παιδιά αρχίζουν να έχουν απαιτήσεις όσον αφορά την παρέα. Συνεπώς, οι καλοκαιρινές διακοπές αποτελούν ιδανική ευκαιρία για τα παιδιά ώστε να δημιουργήσουν έναν κύκλο από συνομηλίκους, κυρίως του ίδιου φύλου.

Διακοπές παρέα με φίλους

Τα παιδιά δημιουργούν πιο εύκολα φιλικό κύκλο αν κάνουν διακοπές σε σταθερά μέρη, όπου μπορούν να ξαναβρούν φίλους από προηγούμενες χρονιές. Το ίδιο ισχύει όταν οι γονείς τους κανονίζουν να περάσουν τις καλοκαιρινές διακοπές μαζί με οικογενειακούς φίλους που έχουν κι εκείνοι παιδιά σε παρόμοιες ηλικίες. Επίσης, για την δημιουργία φιλικού παιδικού κύκλου βοηθά να υπάρχουν αδέλφια στην οικογένεια. Τέλος, οι γονείς μπορούν να κανονίσουν να φιλοξενήσουν στις καλοκαιρινές διακοπές ένα φίλο (π.χ. συμμαθητή) του παιδιού τους, ειδικά αν είναι μοναχοπαίδι.

Όχι μαθήματα στις διακοπές

Στις καλοκαιρινές διακοπές ο πολύτιμος χρόνος των παιδιών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιείται για μάθηση μέσα από σχολικά βιβλία και για επαναλήψεις. Κάτι τέτοιο μόνο γκρίνια, πίεση και αρνητικό κλίμα στην οικογένεια μπορεί να δημιουργήσει. Επίσης, προκαλεί επιπρόσθετο άγχος στο παιδί και μπορεί να το οδηγήσει σε αρνητική απόδοση τον επόμενο χειμώνα. Η μάθηση, άλλωστε, μπορεί να γίνει μέσα από εξωσχολικά και κυρίως λογοτεχνικά βιβλία που αρμόζουν στην ηλικία του παιδιού. Καλό είναι η επιλογή τους να γίνει μαζί με το παιδί ώστε να διατυπώσει κι εκείνο την άποψή του. Επίσης, αν ο προορισμός των καλοκαιρινών διακοπών είναι κοντά σε ιστορικούς χώρους, τότε οι γονείς μπορούν να οργανώσουν μια επίσκεψη, ώστε τα παιδιά να συνδεθούν με χώρους για τους οποίους έχουν διαβάσει από σχολικά και άλλα βιβλία. Αν πάλι οι καλοκαιρινές διακοπές είναι στο εξωτερικό, η έκθεση των παιδιών σε μια ξένη γλώσσα (την οποία γνωρίζουν έστω και ελάχιστα) βοηθά τα παιδιά να την μάθουν καλύτερα μέσω της εξάσκησης. Πάνω απ' όλα όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά ακονίζουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα τους μέσα από το παιχνίδι που είναι πολύ πιο χρήσιμο από τις στείρες γνώσεις.

Διακοπές παρέα με τους γονείς

Στις καλοκαιρινές διακοπές τα παιδιά πρέπει να ξοδεύουν ποιοτικό χρόνο και με τους γονείς αλλά όσο μεγαλώνουν αντιδρούν στην ιδέα να κάνουν παρέα με τους «μεγάλους». Παράλληλα, οι καλοκαιρινές διακοπές αποτελούν εξαιρετική ευκαιρία για τους γονείς να έρθουν πιο κοντά με τα παιδιά τους και να συζητήσουν διάφορα θέματα που ίσως να μην είχαν το χρόνο στην καθημερινότητα. Καλό είναι ωστόσο στις καλοκαιρινές διακοπές να μην αναμοχλεύονται ζητήματα που έχουν προκαλέσει ένταση κατά τη διάρκεια της χρονιάς ή που πειράζουν ιδιαίτερα τα παιδιά.

Διακοπές με παιδιά-εφήβους

Οι έφηβοι έχουν κι εκείνοι ανάγκη από ξεκούραση μετά από ένα ακόμη πιο δύσκολο χειμερινό πρόγραμμα. Έτσι, είναι απαγορευτική η σχολική μελέτη στις καλοκαιρινές διακοπές, ακόμα κι αν πρόκειται για παιδιά που μπαίνουν στην τελευταία τάξη του λυκείου, ειδικά αν έχουν περάσει ένα μεγάλο μέρος του καλοκαιριού με διάβασμα ή φροντιστήρια. Σε κάθε περίπτωση, οι οικογενειακές ολιγοήμερες καλοκαιρινές διακοπές είναι μια καλή ευκαιρία για ανασυγκρότηση δυνάμεων πριν τη μεγάλη «μάχη» των πανελλαδικών εξετάσεων.

Διακοπές χωρίς τηλεόραση

Ωστόσο οι καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους γονείς που έχουν παιδιά στην εφηβεία. Επειδή οι έφηβοι βαριούνται εύκολα, καλό είναι να συμμετέχουν στην επιλογή του προορισμού των διακοπών και η επιλογή αυτή να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις των εφήβων. Όσο περισσότερα έχουν να κάνουν οι έφηβοι στον τόπο παραθερισμού και όσο πιο πολλές παρέες δημιουργήσουν, τόσο λιγότερο θα κλειστούν στη μουσική τους, στα κινητά και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Όσο για την τηλεόραση, παρότι δεν χρειάζεται να είναι οι γονείς αυστηροί ως προς τις ώρες, είναι σημαντικό να περιορίζουν τους έφηβους στο περιεχόμενο των εκπομπών που θα δουν. Βέβαια, τέτοιου είδους έλεγχος δεν είναι πάντα εφικτός στις καλοκαιρινές διακοπές καθώς τα παιδιά μπορεί να βρίσκονται σε διαφορετικό δωμάτιο απ' ότι οι γονείς.

Απαραίτητη η παρέα στις διακοπές

Την περίοδο της εφηβείας τα περισσότερα παιδιά όχι μόνο δεν επιθυμούν να συζητούν ή να κάνουν παρέα με τους γονείς τους, αλλά δείχνουν έντονα είτε με απόσυρση είτε με επιθετικότητα την αντίδρασή τους σε κάθε προσπάθεια των μεγαλυτέρων. Γι' αυτό και είναι απαραίτητη η διευκόλυνση των παιδιών να βρεθούν με συνομήλικούς τους και η ενθάρρυνση, χωρίς υπερβολές, για κοινωνικοποίηση. Ανάλογα με την ηλικία και το χώρο, οι έφηβοι μπορούν να έχουν μεγαλύτερες ελευθερίες απ' ότι το χειμώνα ως προς το τι θα επιλέξουν να κάνουν, πόσο θα απομακρυνθούν και τι ώρα θα κοιμηθούν. Οι γονείς πρέπει να θέσουν περιορισμό κυρίως για την ώρα που θα γυρίσουν οι έφηβοι μετά τις νυχτερινές εξόδους. Όσον αφορά τα υπόλοιπα, καλό είναι να δίνεται η ελευθερία στους ίδιους τους εφήβους να τα χειριστούν. Είναι απαραίτητο οι γονείς να δείχνουν εμπιστοσύνη στους έφηβους, καθώς η ένδειξη εμπιστοσύνης ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους και τους βοηθά να γίνουν πιο υπεύθυνοι. Βέβαια, η απόφαση που θα πάρουν οι γονείς σχετικά με τις καλοκαιρινές διακοπές πρέπει να σχετίζεται με την ηλικία και την ωριμότητα των εφήβων. Για παράδειγμα, μπορούν να ζητήσουν από τους έφηβους να συμμετέχουν σε κάποιες δραστηριότητες μαζί τους, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορούν οι έφηβοι να μην ακολουθήσουν την οικογένεια στις διακοπές και να κάνουν διακοπές για λίγες ημέρες σε διαφορετικό προορισμό με τους φίλους τους.

Χριστίνα Σαμαράκη: